Muğla’da Yetiştirilen Gökkuşağı Alabalığının (Oncorhynchus mykiss) Hastalık Haritası MSKÜ Milas Veteriner Fakültesinin Öncülüğünde Çıkarıldı

MSKÜ Milas Veteriner Fakültesi bilimsel yürütücülüğünde tamamlanan proje ile, Eşen Çayı Havzası’nda faaliyet gösteren gökkuşağı alabalığı işletmelerinde yaşanan ciddi verim ve ekonomik kayıpları kapsamlı bir şekilde ele alındı.
Muğla’da yürütülen Alabalık Hastalıkları İzleme ve Takip Projesi, bölgenin en büyük yetiştiricilik alanlarından Eşen Çayı Havzası’nda balık sağlığına ilişkin önemli bulguları gün yüzüne çıkardı. Muğla Valiliği YİKOB, İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Muğla Alabalık Yetiştiricileri Birliği iş birliğiyle yürütülen çalışmanın bilimsel yürütücülüğünü MSKÜ Milas Veteriner Fakültesi, Su Ürünleri ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emrah ŞİMŞEK üstlendi. Araştırma ekibinde ise Fakülte öğretim üyelerinden Prof. Dr. Seyda CENGİZ (Mikrobiyoloji AD), Dr. Öğretim Üyesi Nurettin ÇANAKOĞLU (Viroloji AD), Dr. Öğretim Üyesi Neslihan SÜRSAL ŞİMŞEK (Parazitoloji AD) ve Dr. Öğretim Üyesi Semiha YALÇIN (Mikrobiyoloji AD) yer aldı.
 
Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Artay YAĞCI: “Bu proje, fakültemizin bölgesel üretime bilimsel güç kazandırdığını açıkça ortaya koyuyor”
Proje sonuçlarının sunulduğu toplantıda MSKÜ Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Artay YAĞCI, fakültenin projedeki rolünü vurgulayarak şu değerlendirmeyi yaptı:
“Bu çalışma, Veteriner Fakültesi olarak sahip olduğumuz bilimsel altyapının ve disiplinler arası iş birliğinin bölgenin üretim sorunlarına doğrudan çözüm üretebildiğini gösteren güçlü bir örnektir. Fakültemiz, su ürünleri sektörüne bilimsel katkı sağlayabilecek stratejik bir konum ve yapıya sahiptir.”
Prof. Dr. YAĞCI’nın bu açıklaması, projenin yalnızca saha verisi üretmekle kalmayıp bölgedeki balıkçılığın geleceğine yön verecek bilimsel bir çerçeve sunduğunu ortaya koydu.
 
“Gökkuşağı alabalıklarında ciddi verim kayıplarına sebep olan tüm patojenler bir yıl boyunca araştırıldı”
Doç. Dr. Emrah ŞİMŞEK, yürütülen çalışmanın önemini şu sözlerle aktardı:
 
“Proje kapsamında, her ay düzenli olarak ziyaret edilen havzadaki pilot işletmelerden bir yıl boyunca toplam 1440 gökkuşağı alabalığı örneklenerek hastalıklar yönünden ileri laboratuvar yöntemleriyle incelendi. Bu proje, Türkiye’de belirli bir havzada tüm patojen gruplarının —parazit, bakteri ve virüslerin— bir yıl boyunca eş zamanlı olarak takip edildiği ve hastalık oluşumunda etkili olabilecek risk faktörlerinin değerlendirildiği ilk çalışma olma özelliğini taşıyor. Ortaya koyduğumuz hastalık haritası ve kapsamlı bilimsel veriler hem kurumlara hem de üreticilere bilimsel bir rehber niteliğindedir.”
 
Antibiyotik direncine dikkat çekti
Proje kapsamında izole edilen bakteriyel etkenlerin antibiyotik duyarlılık profilleri çıkarıldı. Doç. Dr. Emrah ŞİMŞEK, elde edilen sonuçların sektöre yön verecek nitelikte olduğunu belirtti:
“Bazı antibiyotiklere karşı direncin belirgin şekilde arttığını, bazılarının ise tutarlı bir etkinlik gösterdiğini tespit ettik. Ayrıca antibiyotiklerin duyarlılıklarının yıl içinde dalgalanma gösterdiği ve direnç profillerinin mevsimsel olarak değişebildiğini ortaya koyduk. Bu sonuçlar, antibiyotik kullanım politikalarının artık bilimsel veriye göre şekillenmesi gerektiğini gösteriyor.”
 
Biyogüvenlik uyarısı: “Artık tercihten öte bir zorunluluk”
Hastalık yükünün büyük ölçüde biyogüvenlik uygulamaları, su kalitesi değişimleri ve yumurta/yavru temin zinciri vb. faktörler ile ilişkili olduğu belirlendi.
Doç. Dr. Emrah ŞİMŞEK:
“Elde ettiğimiz veriler, havza ölçeğinde biyogüvenliği güçlendirmenin artık bir tercih değil zorunluluk olduğunu gösteriyor. Bilimsel veriye dayalı yönetim olmadan sürdürülebilir balıkçılık mümkün değil.”
 
Milas Veteriner Fakültesi’nin bilimsel gücü projeye yön verdi
Projedeki tüm analizler MSKÜ Milas Veteriner Fakültesi’nin Merkez Laboratuvarlarında gerçekleştirildi. Fakültenin araştırma kapasitesi, sahadan laboratuvara uzanan entegre bir çalışma modeli ortaya koydu.
Prof. Dr. Artay YAĞCI bu katkıyı şöyle değerlendirdi:
“Bu proje, fakültemizin sadece akademik değil, bölgesel üretim sorunlarına doğrudan çözüm üretebilen bir bilim merkezi olmaya aday olduğunu bir kez daha göstermiştir.”
Üreticiye doğrudan katkı sağlayacak sonuçlar
Projenin çıktılarını özetleyen Doç. Dr. Emrah ŞİMŞEK; ortaya çıkarılan hastalık haritasının, hastalık oluşumunda etkili olabilecek risk faktörlerinin belirlenmesinin, antibiyotik duyarlılık raporlarının ve eğitim faaliyetlerinin üreticiler açısından büyük önem taşıdığını vurguladı:
“Artık üreticinin önünde net bir yol haritası var. Bu çalışmanın sonuçları, yaşanan kayıpların azaltılmasına, verimliliğin arttırılmasına ve Muğla’nın su ürünleri ihracatındaki gücünü daha da pekiştirmesine katkı sağlayacaktır.”
 
“Muğla’da alabalık yetiştiriciliğinde bilim temelli yeni bir dönem başladı”
Bir yıl süren saha çalışmaları kapsamında elde edilen bulgular, bölgedeki balık sağlığı yönetimi açısından önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
MSKÜ Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Artay YAĞCI, projenin önemine dikkat çekerek şu değerlendirmede bulundu:
“Bu proje, Muğla’da alabalık hastalıklarıyla mücadelede bilim temelli yeni bir dönemin başlangıcıdır.”